کوشتنی بێ سیناریۆ

  ئەو ئێوارەییەی کە ئەهریمەن دڵرەقی خۆی نواند، نەیزانی فیشەگەکان تەنها جەستەی کاوە دەگرێتەوەو  ڕۆحی لە ئاگروو ئاسن پاراستراودەبێ. نەیزانی سێبەری هەستپێکراوی ئەم گیانە باڵدەگرێو دوای وچانێکی کورت پاش  ماڵئاوای لە دایە پیرە بەبێ سەخڵەتی و لە شیوانەنوێژکردنی، هەڵدەستێ بە ماچکردنی شانوو سەڵتەی ئەوو هاوسەرە دووگیانەکەی. پاشان دەگەڕێتەوە شوێنەکەی خۆیوو دەستێ بە دەرگە شڕەکەی ماڵیانەوە دەگرێ و سەیرێکی کۆڵاندەکاتوو ئاهێ بۆ تاریکی ئەم ئێوارە ساردوو سڕە هەڵدەکێشێ و سوکەسەیرێکی  سوری خۆڵەپۆتەی بەرپێی و دامێنی دەرگا ژەنگاوییە تەڵخو ئاڵەکە دەکا، دوای دامانێ بە ئارامی  دەرگاکە دادەخاو  بێدوودڵی، ڕێگەی هەوارە ڕۆح دەگرێ و گوزەر دەکات بۆ هەورازی چواروەرزە بەهاری بێ شەو، بۆ  هەساری گۆڵە گوڵی نەمران سەفەردەکات. ئەو لەوێ وەک نوسەروو ڕۆژنامەوانەکانی سەر عەرد هیچیدی پێویستی بە ڕووماڵی ڕووداوو نوسینی وتاروو جاوپێکەوتنی تێڤێکان نییە، پێویستی بەدواداگەڕانوو وردبوونەوە لە عەقڵی دزوو دڵڕەقەکانی سەر ئەم عەردە نییە، پێویستی بە ئەندامییەتی نییە لە هیچ کام لە کۆمەڵەو یەکییەتییەکانی  ناوەندی ئەدەبی و سیاسی و هونەری، ئەو لەمڕۆوە خەرجی خۆی گڵناداتەوە بۆ هیچ سەدنیکایەک، ئەو لە شوێنێکی زۆر ڕۆنوو بێکێشەو ئارامە،  لە پەڕگەی ئاسمانەوە لەو چاوگە هێورو بێ گرێیەی کە ئەستێرەو زانین و سۆزوو هەستەکانی تیادا دەئافرێ گیرساوەتەوەو بەبێ ماندوبوون، لە هەموو ماجەرای خۆشوو ناخۆشی سەر ئەم زەمینە دەگات. بۆیە  ئەم هەڵە کوشندەیەی ئەهریمەن لە کەلار زۆر کەم وێنەبوو، نمونەی ئەمەی نە  لە کۆنە شاری پڕ لە ئەشکەوتی ڕەشی پڕ لاشە،نە لە سەر ڕۆڵێتی قومارخانەکانی پترۆڵی نزیک، نەلە  ڕەشپۆشترین و  بەدبەخترین پیرە پایتەختی دوورە بەیاروو بێخاوەنوو زۆر دۆڕاوی تۆزلێنیشتوو، لەشارەقەڵای دیواری بپێ  قوڕوو کەرپوچوو بی بەرگریش ، هەرگیز شتیوای بەرچاو بەرگوێ نەکەوتبوو. ئەو هەمیشە وەک دراما پۆلییەسییەکانی ئەمریکی و هیندی و میسری دەیتوانی لەجیاتی یەک سیناریۆ هەزارانی بە شەوێ بۆ داتاشێ و بهۆنێتەوە،  بە خوردەی  شیرینی و بەخشیشێکی زۆر کەمی داهاتی گەمان، دوور لە  ئەجێندای مرۆڤ و ڕاوەدولکەو نیگەرانییە ئاساییەکانی ئاژەڵانیش، دوور لە خورپەی دڵ و دوور لە عەقڵی پڕ لە پرسیاری ئینسان، پێشتر دەیتوانی لەسەر مێزی تابۆرێ لە تارمایی و مۆتەکەی سوخەت گۆڕاو، چەند درنجوو جامشتێکی هزرمردووی حەز لە پارەو قەڵەم تۆقیو، لەسەر پانترین پشتەملی بە بۆنباخی ئەفەندییە هەجینەکانی ناوەوە یا تاراوگە، ئەوانەی کە لەلێکهەڵپێکانی مەعریفەی سیاسی و ئیتیکی ئەدەبوو نوسینا هەرگیز بۆ چرکەساتێکیش دۆشدانامێنن و هەموو تەکنیکوو زانینێکیان لەبەردەستایەو هیچ باکیان بەخوێنوو ئێشاندنوو ڕاستی نییە، دەیتوانی باشترین و تەڕترین چامەی سیاسی و گوتاری وێژەیی بۆ بەڕاداندا. بەڵام ئەمجارەییان باهۆزەکە بەکەیفی کەشتی ڕفاندن و کوشتن  هەڵی نەکرد، داوەکەیان لێبوو بەڕیس، ماستەکە سەروو ڕدێنی پسپۆڕانی ژەهروو دزی و دەستدرێژی گرتەوە. هۆی ئەم ئاشکرابوونە نە بۆ زانکۆکان دەگەڕێتەوە، نە بۆ بەهرەی هونەری هونەرمەندان و نەبۆ زیرەکی پەلەمانتاروو فەرمابەروو ئاوقاتەکانی ئەم دەڤەرە دەگەڕێتەوە. بەڵکوو هەژاری لەڕادەبەدەروو سێ بڕینوو برینی زۆر بەئێشوو قوڵی گولە بوو بە پەتکێکی سورو لەملی ئەو شەڕەنگێزە خوێنڕێژە ئاڵا کە پێشتر هەروەک خۆمان وێنامان دەکردوو جیامان نەدەکردەوە. ئەم هێڵە سورە بوو بە هەوێنی تێگەیشتنێکی جیاواز کە زۆر دوورە لە هزری باڵەخانە فەرمییەکان، لە شرۆڤەو لێکدانەوەی یاسایی و فەلسەفی و سیاسی ناو هۆڵەکانی دادگاو سەکۆکانی نمایش و ڕەوانبێژی. ئەم ئاشکرابوونە بەرچاوڕوونی و تێگەیشتنێکی لەگەڵخۆی هێنا، کە بینینوو ناسینەوەی دڵڕەقی ئاسانکرد بۆ هەمووان، تەنانەت خودی ئەهریمەنیش دەیەوی لەبەر دڵرەقی و دەستڕەشی، هەرسی بوونی خۆی بکات، یان جیابێتەوە لەم بەشەی خۆیوو ئەو پاژە زیندووەی کە تیادا ماوە بەخەڵک بسپێرێ.

هەڤاڵ سەید حەسەن

٢٥/١٢/٢٠١٣